اقتصاد بازار چیست و چرا باید در مورد آن اطلاع داشته باشیم؟

اقتصاد بازار چیست؟

‌اقتصاد بازار یک مکانیزم اقتصادی است که در آن تولید کالا و سرویس‌ها بر مبنای قوانین عرضه و تقاضا خط‌دهی می‌شود. عرضه و تقاضا یک اصل مهم اقتصادی است که بیان می‌کند چگونه تعادل حکم میان تقاضاهای مشتریان و کسب‌وکارها با عرضه محصولات، کالاها و سرویس‌ها قیمت آن‌ها را تنظیم می‌کند. در اقتصاد بازار، مشاغل به دنبال آن هستند که محصولات، کاالاها و خدمات خود را با بیشترین قیمتی که مصرف‌کنندگان توان پرداخت آن‌را دارند آماده کنند، در حالی که مشتریان به دنبال کم‌ترین قیمتی هستند که دوست دارند برای دسترسی به محصولات، کالاها و خدمات پرداخت کنند. همین نکته در ارتباط با کسب‌وکارها نیز صدق می‌کند، زیرا مشاغل به دنبال آن هستند تا کارکنان ماهر را با کمترین حقوق جذب کنند و در مقابل کارکنان سعی می‌کنند خدمات خود را با بالاترین دستمزد که متناسب با مهارت‌هایشان است ارائه کنند. 

اقتصاد بازار مفهوم مهمی است؟

پاسخ مثبت است. اقتصاد بازار مزایای مهمی را ارائه می‌کند. به‌طور مثال، اقتصاد بازار این اطمینان خاطر را به وجود می‌آورد که محصولات، کالاها و خدمات بر مبنای تقاضای بازار عرضه می‌شوند. مردم همواره دوست دارند بیشترین هزینه را برای کالا یا خدماتی ارائه کنند که پاسخ‌گوی نیازهای آن‌ها باشد. رقابت در اقتصاد بازار باعث می‌شود تا مشاغل و شرکت‌ها همواره در حال رقابت با یکدیگر باشند تا بهترین کالا و خدمات را با بالاترین کیفیت و قیمتی پایین‌‌تر از رقیب در اختیار مردم قرار دهند. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های اقتصاد بازار در مشوق‌ها و پاداش‌هایی است که برای نوآوری‌ها پرداخت می‌کند. کسب‌وکارها مجبور هستند برای بقا در بازاری به شدت رقابتی به سراغ ایده‌های نوآورانه، بهبود محصولات و خدمات بروند. 

عملکرد اقتصاد بازار چگونه است؟

زمانی که تعادلی میان نیروهای بازار آزاد و خط‌مشی‌های حاکمیتی وجود داشته باشد، بیشتر اقتصادهای بازار در قالب اقتصاد مختلط کار می‌کنند. چنین خط‌مشی‌های حاکمیتی ممکن است شامل نظارت و کنترل بر ورود غیرقانونی کالاها، تخصیص یارانه برای کالا و خدمات عمومی نظیر آموزش و حمل و نقل باشد. به‌طور معمر اقتصاد بازار ویژگی‌های شناخته شده‌ای دارد که از آن جمله باید به آزادی انتخاب، انگیزه علاقه شخصی، رقابت، ماکیت شخصی و سیستم بازارها و قیمت‌ها اشاره کرد. در ادامه اجازه دهید هر یک از این مولفه‌ها را به‌طور مختصر بررسی کنیم.

آزادی انتخاب

در اقتصاد بازار، مالکان در تولید، فروض و خرید کالا و خدمات مدنظر خود در یک بازار رقابتی آزادی عمل دارند. آزادی انتخاب آن‌ها در ارتباط با تولید، فروض یا خرید تنها به میزان سرمایه‌ای که دارند و قیمتی که دوست دارند برای فروش یا عرضه خدمات خود تعیین کنند بستگی دارد. به بیان دقیق‌تر ویژگی آزادی انتخاب به این معنا است که کسب‌وکارها و کارآفرینان تشویق می‌شوند تا کسب‌وکارهای جدیدی را شروع کنند که خود باعث پدید آمدن رقابت در بازار می‌شود، زیرا مصرف‌کنندگان می‌توانند در انتخاب و خرید گزینه‌های بیشتری در اختیار دارند.

انگیزه علاقه شخصی

ویژگی انگیزه علاقه شخصی به این معنا است که افراد کارهای محوله را بر مبنای منافع خودشان انجام می‌دهند. در اقتصاد بازار، ویژگی فوق توسط مصرف‌کنندگان نمود پیدا می‌کند که محصولات، کالاها و خدمات مدنظر را با کم‌ترین قیمت به دست می‌آورند، در شرایطی که کارآفرینان و صاحبان مشاغل به دنبال آن هستند که بیشترین سود از کسب‌وکار خود را به دست آورند. انگیزه شخصی یکی از عوامل تاثیرگذار بر اقتصاد بازار است. 

خط‌مشی‌های حاکمیتی مختصر

در اقتصاد بازار خط‌مشی‌های حاکمیتی حالت کلی دارند. اقتصادهای بازار در وهله اول با تقاضای مصرف‌کنندگان برای تامین محصولات، کالاها و خدمات خاص به مشتریان کنترل می‌شود، با این وجود خط‌مشی‌های حاکمیتی بازهم می‌توانند نقش نظارتی در عملکرد اقتصاد بازار ایفا کنند. عملکرد نظارتی حاکمیتی با این هدف انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود بازار در انحصار یک برند خاص نیست و سایر شرکت‌ها قادر به رقابت با یکدیگر هستند. 

رقابت

رقابت یکی دیگر از فاکتورهای مهم اقتصاد بازار است. رقابت مشاغل را به سمت تولید محصولات با کیفیت‌تر و کارآمدتر هدایت می‌کند. رقابت این تضمین را به وجود می‌آورد که محصولات، کالاها و خدماتی که مصرف‌کنندگان به استفاده از آن‌ها تمایل دارند با قیمتی ارائه می‌شوند که حاضر هستند برای آن پرداخت کنند. رقابت مانع از آ« می‌شود تا انحصار تجاری در بازار به وجود آید. 

مالکیت شخصی

مالکیت شخصی و خصوصی به این معنا است که مالکیت دارایی با افرادی که دارایی را خریداری م‌کنند و مشاغلی که تولیدکننده دارایی هستند در ارتباط است. با توجه به این‌که مالکیت رویکرد خصوصی دارد، صاحبان آن می‌توانند قراردادهای قانونی منعقد کنند که خرید یا فروش دارایی‌ها را فراهم می‌کند. در چنین شرایطی صاحبان دارایی قادر به کسب سود از دارایی‌های خود هستند. 

سیستم بازارها و قیمت‌ها

اقتصاد بازار نیازمند بازاری پویا و کارآمد است تا بتواند کالاها و خدماتی را در آن به فروش رساند. در این بازار خرید و فروشنده به یک اندازه به اطلاعات دسترسی دارند و به این شکل کسب‌وکارها می‌توانند برای به دست آورند مشتریان بیشتر با یکدیگر در رقابت باشند و به مشتریان اجازه دهند بر مبنای تصمیمات آگاهانه خرید انجام دهند. در این حالت قیمت‌ها واقعی و مبتنی بر عرضه و تقاضا خواهند بود. در اقتصاد بازار قانون عرضه می‌گوید هر زمان عرضه کالا یا خدماتی بیش از تقاضای بازار است، قیمت‌ها پایین خواهند بود و در مقابل قانون تقاضا می‌گوید هر زمان تقاضای کالا یا خدماتی بیش از میزان عرضه آن باشد، قیمت‌ها بالاتر خواهند بود. در ارتباط با تقاضا باید به 5 عامل مهم قیمت کالا یا خدمات، درآمد خریداران، قیمت کالاها و خدمات مرتبط، سلیقه و علایق و انتظارات مصرف‌کننده توجه کرد. 

در انتها به این نکته مهم دقت کنید که اقتصاد بازار و اقتصاد مشارکتی دو تعریف متفاوت از یکدیگر دارند. اقتصاد مشارکتی مبتنی بر مکانیزمی است که در آن افراد دارایی خود را از طریق فعالیت‌های همتا به همتا به اشتراک قرار میردهند. این اقتصاد با نام‌های دیگری نظیر، اقتصاد گیگ، اقتصاد دسترسی یا اقتصاد همتا به همتا نیز شناخته می‌شود.